Lập trình CNC (Computer Numerical Control) là một trong những kỹ năng quan trọng đối với những ai làm việc trong lĩnh vực gia công cơ khí và sản xuất. Việc hiểu và sử dụng thành thạo các mã lệnh cơ bản sẽ giúp bạn vận hành máy CNC một cách hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm và tiết kiệm thời gian. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn một số mã lệnh cơ bản mà mọi lập trình viên CNC nên biết.
Cơ bản về lập trình CNC
Lập trình CNC là quá trình phát triển mã hoặc chương trình chỉ đường để máy tính điều khiển các thiết bị, máy móc và công cụ CNC. Nhờ lập trình CNC, chúng ta có thể biến đổi nguyên liệu thô thành những sản phẩm có độ chính xác cao. Các mã lệnh gia công trong CNC thường được viết cùng nhau để tạo thành một chuỗi và một số mã quan trọng bao gồm:
Mã G-code: Đây là các mã điều khiển chính di chuyển dụng cụ của máy CNC. Ví dụ:
- G00: Định vị dao nhanh.
- G01: Nội suy theo đường thẳng.
- G02 và G03: Nội suy theo cung tròn.
- G28: Quay về điểm gốc.
- Và nhiều mã khác.
Mã M-code: Đây là các mã điều khiển khác, ví dụ:
- M08: Bật bơm làm mát.
- M09: Tắt bơm làm mát.
- M30: Kết thúc chương trình.
- Và nhiều mã khác.
Mã lệnh G-code cơ bản
Giới thiệu về G-code và cách nó hoạt động
G-code (viết tắt của “Geometric Code”) là một loạt các mã lệnh được sử dụng để điều khiển máy CNC (Computer Numerical Control). Đây là cách chúng ta truyền thông tin cho máy CNC về cách di chuyển các công cụ cắt và thực hiện các thao tác gia công.
Cách G-code hoạt động:
Lập trình: Người lập trình viết mã G-code bằng cách sử dụng các lệnh như G01 (nội suy theo đường thẳng) hoặc G02 (nội suy theo cung tròn). Mã lệnh này chỉ định cho máy CNC cách di chuyển công cụ cắt.
Chuyển đổi: Máy tính hoặc bộ điều khiển CNC chuyển mã G-code thành tín hiệu điện để điều khiển động cơ, trục và các bộ phận khác của máy CNC.
Thực hiện: Máy CNC thực hiện các thao tác gia công dựa trên mã G-code. Điều này bao gồm việc di chuyển công cụ cắt, cắt, khoan, mài, và nhiều thao tác khác.
Các mã lệnh G-code phổ biến
- G00: Chuyển động nhanh
- G01: Chuyển động tuyến tính
- G02 và G03: Chuyển động tròn cùng chiều và ngược chiều kim đồng hồ
- G17, G18, G19: Xác định mặt phẳng làm việc
Mã lệnh M-code cơ bản
Giới thiệu về M-code và cách nó hoạt động
Mã lệnh M-code (hoặc M-Code) trong gia công CNC là một phần quan trọng của hệ thống điều khiển máy CNC. Chúng kiểm soát các chức năng phụ trợ của máy, bao gồm việc bật/tắt máy, điều khiển trục, chất làm mát và thay đổi chương trình gia công. Dưới đây là một số mã lệnh M-code thông dụng:
- M00: Dừng chương trình tạm thời. Thường được sử dụng để thay đổi công cụ thủ công hoặc thêm dầu tưới nguội trước khi tiến hành gia công.
- M01: Dừng chương trình có điều kiện. Cho phép người vận hành lựa chọn dừng máy tại một điểm nhất định trong chương trình.
- M03 và M04: Bật trục chính xoay theo chiều kim đồng hồ và ngược chiều kim đồng hồ. Sử dụng để khởi động trục chính sau khi xác định tốc độ trục chính
Các M-code thường được sử dụng
- M00: Dừng chương trình
- M03 và M04: Bật trục chính (spindle) theo chiều thuận và ngược
- M05: Tắt trục chính
Ứng dụng thực tế sử dụng mã lệnh G-code và M-code trong lập trình CNC
Gia công kim loại: Trong ngành công nghiệp chế tạo, máy CNC được sử dụng để gia công các chi tiết kim loại như khắc, cắt, phay, khoan, và mài. Mã lệnh G-code chỉ định cho máy cách di chuyển công cụ cắt để tạo ra các sản phẩm chính xác.
Chế tạo bộ phận máy bay: Các máy CNC được sử dụng để gia công các bộ phận máy bay như cánh, động cơ, và khung sườn. Mã lệnh G-code và M-code giúp kiểm soát các chức năng như bật/tắt máy, thay đổi công cụ, và thực hiện các thao tác gia công phức tạp.
Chế tạo khuôn mẫu: Trong ngành công nghiệp sản xuất khuôn mẫu, máy CNC được sử dụng để tạo ra các khuôn mẫu cho sản phẩm như đúc nhựa, đúc kim loại, và sản phẩm gỗ. Mã lệnh G-code và M-code giúp kiểm soát quá trình gia công.
Chế tạo mạch in: Máy CNC có thể gia công các mạch in điện tử với độ chính xác cao. Mã lệnh G-code chỉ định cho máy cách di chuyển dao cắt để tạo ra mạch in với các đường dẫn dây dẫn điện.
Tổng kết
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm được những mã lệnh cơ bản trong lập trình CNC và cách sử dụng chúng để tối ưu hóa quy trình gia công. Việc thành thạo các lệnh này không chỉ giúp bạn vận hành máy CNC hiệu quả hơn mà còn mở ra nhiều cơ hội trong lĩnh vực gia công cơ khí. Hãy tiếp tục khám phá và thực hành thêm để nâng cao kỹ năng lập trình CNC của mình.
